Hoeveel energie heb jij als je ’s avonds thuiskomt van werk? Ben je ambitieus, een harde werker en bereid om veel in je werk te investeren? Leg je daarnaast de lat hoog, heb je een groot verantwoordelijkheidsgevoel en een sterk doorzettingsvermogen? Dan maak je kans op een burn-out. (Burn-out begeleiding)

Begin dit jaar bleek uit  de Monitor Arbeidsbalans van onderzoeksbureau TNO dat burn-out klachten een toenemend probleem vormen op de arbeidsmarkt. Kampte in 2007 ongeveer 1 op de 10 werknemers met burnout-klachten, 10 jaar later was dit gestegen tot 1 op 6.

Jongere werkenden hebben vaker last van stress

Uit een nieuw rapport van de SER bijkt dat vooral jongere werkenden vaker last hebben van stress. Dit heeft te maken met een combinatie van factoren: jongeren hebben meer moeite om een vaste baan te krijgen, als ze gestudeerd hebben, torsen ze vaak een studieschuld mee en als starter op de huizenmarkt is het lastig om aan een koopwoning te komen. “Ze ervaren meer druk op hun werk dan oudere werkenden, hebben meer het gevoel dat ze buiten werktijd beschikbaar moeten zijn, zijn vaker uitgeput en bang dat ze op een burn-out afstevenen.”

Jong of oud: als je langzaam maar zeker richting overspannenheid wandelt, heb je daar in het begin vaak geen notie van. Psychologen Herbert Freudenberger en Gail North omschrijven twaalf stadia waar de meeste mensen doorheen gaan voordat ze compleet opgebrand thuis komen te zitten.

Deze stadia kunnen in meer of mindere mate tot uiting komen; de gedragingen en symptomen verschillen per persoon. Het is dus niet zo dat je de twaalf stadia in een lineair pad afloopt. Wel kun je je als werknemer of als leidinggevende afvragen in hoeverre één of meerdere symptomen op jou van toepassing zijn.

“Een burn-out is een dynamisch proces en wordt vaak veroorzaakt door overbelasting op je werk, in combinatie met privéproblemen en je persoonlijkheidstype. Als je bijvoorbeeld hoge werkdruk ervaart en tegelijkertijd thuis niet kunt opladen omdat je in een scheiding zit, dan put je jezelf langzaam maar zeker uit. Zo kom je in een neerwaartse spiraal terecht”, zegt directeur Vitaliteit & Stress Marijke Simons van Schouten & Nelissen. (Burn-out begeleiding)

Burn-out begeleiding en symptomen

Symptomen die kunnen leiden tot een burn-out:

1. Je wilt jezelf bewijzen
Vooral werknemers die ambitieus zijn en zich verantwoordelijk voelen moeten oppassen hoe hoog ze de lat leggen. Volgens het SER-rapport Hoge verwachtingen: Kansen en belemmeringen voor jongeren 2019 is de druk om op je tenen te lopen vaak al tijdens de studie aanwezig: “Velen stellen hoge eisen aan zichzelf. Ze hebben daardoor studiestress en ervaren de druk om al tijdens de studie te werken aan een goed netwerk en een goed cv, bijvoorbeeld met interessante bijbanen.”

2. Je gaat steeds harder werken
Stress versterkt bepaalde patronen, legt coach Marc Harens uit. “Deze overlevingsmechanismen zijn voor iedereen verschillend. Daarom kan het voorkomen dat op een afdeling met 12 mensen, er 2 overspannen raken en de anderen niet. De een ontlaadt door thuis te voetballen met de kinderen, terwijl de ander in een ongezonde leefstijl vervalt en helemaal los gaat volgens het ‘work hard, play hard-scenario’.” (Burn-out begeleiding)

3. Je negeert je behoeften
“Al mijn cliënten hebben een enorme wilskracht. Lange tijd geloofden ze allemaal dat ze een soort onoverwinnelijke en maakbare machine waren. Als hun concentratie even verslechterde, dronken ze wat meer koffie en gingen ze gewoon door. Mind over matter, noemen veel mensen het”, zegt Harens.

4. Je raakt steeds sneller in paniek en in conflict verwikkeld
Wie stress heeft, maakt adrenaline en cortisol aan. Uit onderzoek blijkt dat na slechts een dag overwerken onder hoge stress, de effecten van deze hormonen twee dagen lang meetbaar zijn in het bloed.
“Het is niet houdbaar om jaar in, jaar uit stress te ervaren. Op den duur kan je bijvoorbeeld minder goed overzicht houden, waardoor je sneller in paniek of in conflicten verwikkeld raakt. Je krijgt last van chronische stressproblemen”, zegt Harens.

5. Je gaat anders om met ‘standaard’ situaties
Spanning zorgt ervoor dat je onbewust steeds meer persoonlijke grenzen overschrijdt. “Iemand heeft bijvoorbeeld een verminderde teamgeest, verzuimt meer, is sneller geïrriteerd of reageert emotioneel”, zegt Simons.
Wie goed oplet, kan deze symptomen herkennen bij collega’s of werknemers. “Ga er met iemand in gesprek over. Houdt daarbij ook de privé-context in het oog: wat is daar gaande?” (Burn-out begeleiding)

6. Je ontkent je problemen
Mensen die uiteindelijk overspannen raken, zijn vaak heel ambitieus, zegt Harens. “Ze willen hard werken en graag uitgedaagd worden. Ze kiezen daarom vaak voor organisaties waar overwerken de norm is. Werk je in zo’n bedrijf, let dan extra goed op. In tegenstelling tot ’normalere’ organisaties, is er geen spiegel meer. Het risico bestaat dat mensen daarom niet op tijd aan de bel trekken.”

7. Je sociale leven staat op een laag pitje
Continue stress en spanning zorgt ervoor dat je jezelf verder terugtrekt. Zo kun je meer afstand nemen van vrienden en familie.
Ook nemen mensen soms de toevlucht in drank of andere verdovende middelen als sigaretten of grote hoeveelheden suiker.

8. Anderen beginnen zich zorgen te maken
Na lange tijd hard werken en stress, heb je vaak het gevoel dat je geen keuze meer hebt. “Iemand wil bijvoorbeeld heel graag partner worden in een corporate organisatie en moet daarvoor keihard werken. Het kan ook zijn dat je mantelzorger bent, een ziek kind hebt of gebukt gaat onder financiële problemen. Veel mensen zijn zo gefocust op een bepaald doel, dat ze het idee hebben niet anders te kunnen dan met het pad doorgaan”, zegt Harens.
Vaak beginnen de problemen in dit stadium ook bij anderen op te vallen. Herken je iemand in zo’n situatie, ga dan samen om tafel zitten. Het is van belang om het leven zo in te richten, dat er structureel meer ontspanning is.

9. Je leven lijkt uitzichtloos
In deze fase kan je het gevoel hebben in een ratrace te zitten. Het leven voelt uitzichtloos. Je sociale leven is in kleine stapjes steeds verder afgebouwd en je cijfert jezelf al langere tijd weg. (Burn-out begeleiding)

10. Je voelt je steeds leger
Na verloop van tijd begint je lichaam steeds verder uitgeput te raken. Je herkent jezelf niet langer meer en je eigen behoeften zijn weggezakt. Je voelt je als een machine die alsmaar doorgaat.

11. Je voelt je depressief
Sommige mensen met een burn-out raken depressief. Je voelt je dan onzeker, angstig en verloren. Zaken die voorheen heel gemakkelijk gingen, voelen nu loodzwaar aan.

12. Final stage: je bent totaal opgebrand
Uiteindelijk is je lichaam totaal opgebrand. Neem eerst een week of twee tot drie de tijd om tot rust te komen, adviseren beide experts. “Besef dat je niet alleen bent. Hoe erg het ook is; heel veel mensen zijn je voorgegaan en er ook weer uitgekomen”, zegt Harens.
Zoek daarna hulp. “Zorg ervoor dat je er zo snel mogelijk weer bovenop komt. Achterhaal welke patronen je moet veranderen om niet meer in dezelfde spiraal te belanden. Het is belangrijk om jezelf vervolgens een nieuwe ‘normaal’ aan te leren, zodat je je leven weer op kunt pakken”, zegt Simons. (bron: Business Insider | Saskia van Huijgevoort)

Burn-out begeleiding

Ervaar je stressklachten of herken je burn-out klachten? Start dan met persoonlijke coaching! Je kunt bij ons terecht voor stress coaching en burn-out begeleiding. Wil je weten wat we voor jou kunnen betekenen? Kijk dan eens rond op onze website of maak een afspraak voor een kennismakingsgesprek. Je bent van harte welkom.

CoachPraktijk Twente is NOLOC erkend.